Formaldehyde là gì? Tác hại của formaldehyde tới con người

Formaldehyde là gì mà lại được nhắc đến nhiều trong các cảnh báo về sức khỏe và môi trường sống? Đây là một hợp chất hóa học phổ biến, xuất hiện trong nhiều sản phẩm và vật liệu xung quanh chúng ta. Tuy nhiên, ít ai biết tới tác hại của formaldehyde đối với sức khỏe con người nếu tiếp xúc lâu dài hoặc ở nồng độ cao. Vậy chất formaldehyde là gì? Hãy cùng Hiwin tìm hiểu chi tiết để có cái nhìn đầy đủ và chính xác hơn về hợp chất này.

Formaldehyde là gì?

Trả lời cho câu hỏi Formaldehyde là gì? Đây là một anđehit đơn giản nhất, thuộc nhóm hợp chất hữu cơ, có công thức hóa học là H₂CO. Ở điều kiện bình thường, chúng tồn tại dưới dạng khí không màu, dễ bay hơi và có mùi hăng mạnh, khó chịu. Đây là một trong những hợp chất phổ biến nhất trong đời sống và sản xuất công nghiệp hiện đại.

Ngoài tên gọi “formaldehyde”, chất này còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như: formol, fomandehit, methyl aldehyde, methylene oxide, hay metana. Trong thực tiễn, formaldehyde được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực.

Tính chất lý hóa và nguồn gốc của formaldehyde

Để hiểu sâu hơn Formaldehyde là gì, bạn cần nắm được tính chất lý hóa và nguồn gốc của loại chất này.

Tính chất vật lý của Formaldehyde

Formaldehyde tan tốt trong nước, với độ hòa tan trên 100g/100ml ở 20°C, tạo thành dung dịch formol – một dung dịch thường được sử dụng trong bảo quản sinh học.

Một số thông số vật lý nổi bật:

• Điểm nóng chảy: -117°C (156K)
• Điểm sôi: -19.3°C (253.9K)

Tính chất hóa học của Formaldehyde

Formaldehyde là chất gì? Trong hóa học, Formaldehyde mang đầy đủ những phản ứng đặc trưng của nhóm -CHO như:

• Phản ứng khử tạo thành ancol, hydrocarbon hoặc amin.
• Phản ứng oxi hóa tạo ra axit formic.
• Phản ứng cộng hợp với nhiều hợp chất có liên kết đôi.
• Phản ứng Cannizzaro trong môi trường bazơ, tạo ra methanol và axit formic.
• Phản ứng thế thơm ái lực điện tử với các vòng thơm.
• Tham gia các phản ứng đặc trưng với liên kết -CH trong các hợp chất khác.

Chính sự linh hoạt trong hoạt động hóa học khiến formaldehyde trở thành nguyên liệu quan trọng trong nhiều quy trình tổng hợp công nghiệp.

Nguồn gốc xuất xứ của Formaldehyde

Formaldehyde có thể được tìm thấy từ cả nguồn tự nhiên lẫn nguồn nhân tạo:

• Trong tự nhiên, formaldehyde hiện diện trong một số loại thực phẩm như táo, cà chua, hay sinh ra từ quá trình cháy như khói thuốc lá, khói xe, khói đốt gỗ, và thậm chí tồn tại trong một số sao chổi và tiểu hành tinh.
• Trong công nghiệp và đời sống, formaldehyde là thành phần phổ biến trong sơn, dầu bóng, vải chống nhăn, chất cách nhiệt, chất bảo quản, và đặc biệt là trong gỗ công nghiệp nhờ khả năng kết dính và xử lý nấm mốc.

Ứng dụng phổ biến của formaldehyde

Formaldehyde là một hợp chất hóa học có nhiều ứng dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp và đời sống. Một số ứng dụng phổ biến nhất của chúng:

Sản xuất nhựa và vật liệu composite

Formaldehyde xuất hiện trong sản xuất nhựa và vật liệu composite như sau:

• Nhựa Phenol-Formaldehyde (PF)

Đây là một trong những ứng dụng quan trọng nhất của formaldehyde. Nhựa PF có khả năng chịu nhiệt, chống cháy và cách điện tốt, được sử dụng để sản xuất vật liệu cách điện, keo dán, vật liệu đúc khuôn, phanh xe, lốp xe, ván ép, gỗ dán, v.v.

• Nhựa Urea-Formaldehyde (UF)

Nhựa UF được sử dụng rộng rãi trong sản xuất ván ép, gỗ MDF, keo dán gỗ, vật liệu cách nhiệt, và các sản phẩm nội thất nhờ khả năng kết dính tốt và giá thành thấp.

• Nhựa Melamine-Formaldehyde (MF)

Nhựa MF được sử dụng trong sản xuất bề mặt laminate, chén đĩa, vật liệu trang trí nội thất do có độ bền cao, chống trầy xước và chịu nhiệt tốt.

• Polyoxymethylene (POM)

Formaldehyde được trùng hợp thành POM, một loại nhựa kỹ thuật có độ bền cao, ma sát thấp, được sử dụng trong các bộ phận chính xác như bánh răng, vòng bi trong ô tô và thiết bị điện tử.

Chất bảo quản và khử trùng

Dung dịch formaldehyde trong nước (thường là 37-40% formaldehyde theo khối lượng) được gọi là formalin. Đây là chất bảo quản và khử trùng mạnh mẽ, được sử dụng trong:

• Y tế và phòng thí nghiệm: Bảo quản mẫu vật sinh học, mô, tế bào, ướp xác, tiệt trùng dụng cụ y tế và trong sản xuất một số loại vắc-xin.
• Nông nghiệp và thủy sản: Diệt khuẩn, diệt trùng để bảo vệ vật nuôi và cây trồng.
• Chất bảo quản thực phẩm (trong một số trường hợp và quy định nghiêm ngặt): Mặc dù có tác hại nếu sử dụng không đúng cách, formaldehyde đã từng được sử dụng để kéo dài thời gian bảo quản của một số loại thực phẩm như bánh phở, hủ tiếu, bún, bánh ướt, và chống cặn trong sản xuất bia (do giá thành thấp). Tuy nhiên, việc sử dụng formaldehyde trong thực phẩm đang bị kiểm soát rất chặt chẽ hoặc cấm ở nhiều quốc gia do lo ngại về sức khỏe.

Công nghiệp dệt may

Ứng dụng trong ngành dệt may của formaldehyde là gì? Chúng được sử dụng để xử lý vải nhằm cải thiện độ bền màu, khả năng chống nhăn và giữ form dáng cho sản phẩm. Các loại vải chống nhăn thường chứa một lượng nhỏ formaldehyde để đảm bảo chất lượng và độ bền lâu dài.

Sản xuất hóa chất

Formaldehyde là một nguyên liệu quan trọng trong tổng hợp hữu cơ, được dùng để sản xuất nhiều hóa chất khác như methanol, axit acetic, hexamine (một chất xúc tác trong sản xuất nhựa và cao su), chất nổ, phẩm nhuộm và dược phẩm.

Sản phẩm gia dụng và mỹ phẩm

Formaldehyde hoặc các chất giải phóng formaldehyde có thể được tìm thấy với nồng độ thấp trong một số sản phẩm gia dụng và mỹ phẩm như sơn, dầu bóng, keo dán, chất chống cháy, chất bảo quản trong dầu gội, sữa rửa mặt, kem dưỡng da để ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn và nấm mốc. Tuy nhiên, việc sử dụng này cũng đang được quy định chặt chẽ để đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng.

Công nghiệp ô tô và hàng không vũ trụ

Formaldehyde được sử dụng để sản xuất các bộ phận nội thất và dưới nắp ca-pô của ô tô, giúp giảm trọng lượng xe và tăng hiệu quả nhiên liệu. Nó cũng được dùng trong sản xuất sơn lót bền, sơn phủ trong suốt, chất kết dính lốp xe và các bộ phận hệ thống phanh.

Trong ngành hàng không vũ trụ, formaldehyde được sử dụng trong các vật liệu có khả năng chống cháy, bảo vệ nhiệt và chịu va đập, chẳng hạn như vật liệu cách nhiệt, ghế máy bay và các bộ phận cấu trúc.

Tác hại của formaldehyde đến sức khỏe con người

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) đã xếp formaldehyde vào nhóm chất gây ung thư cho người (nhóm 1). Dưới đây là một số bệnh lý cụ thể dưới tác hại của formaldehyde:

• Tiếp xúc ngắn hạn như hít phải formaldehyde có thể gây kích ứng mắt và màng nhầy, làm chảy nước mắt, đau đầu, nóng rát cổ họng và khó thở.
• Tiếp xúc dài hạn có thể gây tổn thương da, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ hô hấp và làm tăng nguy cơ mắc bệnh bạch cầu.
• Đối với phụ nữ mang thai, formaldehyde có thể gây sai lệch nhiễm sắc thể, ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.

Kết luận

Có thể thấy Formaldehyde là một chất hóa học phổ biến trong đời sống, nhưng lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe con người. Hiểu rõ Formaldehyde là gì và tác hại của chúng không chỉ giúp bạn bảo vệ bản thân và gia đình khỏi các rủi ro sức khỏe mà còn thúc đẩy ý thức sử dụng các sản phẩm an toàn hơn. Hãy luôn tìm hiểu kỹ lưỡng và lựa chọn thông minh để giảm thiểu tiếp xúc với các chất độc hại trong cuộc sống hàng ngày.

____

CÔNG TY TNHH HIWIN HONGKONG

Địa chỉ miền Bắc: Tầng 3, tòa Golden Palm, 21 Lê Văn Lương, Thanh Xuân, Hà Nội

Địa chỉ miền Nam: Toà Nhà NAMN, Số 10 đường số 67, phường Tân Quy, Quận 7, TP HCM

Website: https://hiwinvietnam.vn

Facebook: https://www.facebook.com/hiwinvietnam.vn

Hotline: 1900571296